Wacław Janikowski

Wacław Janikowski

„Lepiej mniej, ale lepiej” – Włodzimierz Iljicz Lenin, „Prawda” 04 III 1923.

„Dobrze pracować to lepiej pracować” – jedno z haseł PRL.

Posted by on in Metaetyka
Derek Parfit [Derek Parfit, On What Matters, vol. 1, vol. 2, Oxford University Press, Oxford 2011] w pewnym miejscu się zatrzymuje. Jego koncepcja racji praktycznych nie pozwala na zidentyfikowanie ogólnej podstawy ontycznej bycia racją praktyczną. Nie dochodzi się w niej bowiem do stwierdzenia, co łączy wszystkie istniejące racje do działania (lub zaniechania). Dlaczego np. mamy rację, aby nie być w stanie agonii i mamy rację, aby nie oszukiwać klientów? Odróżniam racje praktyczne moralne, tj. istnienie określonych powinności moralnych, jakim podlegamy...
Hits: 15503
X powiedział „czarnuch” o Y-ku. To słowo jest uważane powszechnie za obraźliwe. Dowiaduję się o wypowiedzi X-a. Nie jestem murzynem, więc nie czuję się obrażony. Jednak uważam, że X zasługuje na karę, przynajmniej w postaci dezaprobaty moralnej (potępienia moralnego X-a za dokonanie rzeczonego aktu mowy) z mojej strony i  ze strony wszystkich ludzi uznających zasadę moralną, że nie powinno się nikogo obrażać. A jeśli Y mówi: „nie ma problemu, nie czuję się obrażony” i mówi tak, ponieważ twierdzi, że X...
Hits: 57262

Posted by on in Utylitaryzm
Oczywiście, że gdyby można było leczyć dorosłych psychopatów, to należałoby to robić, nawet wbrew ich woli i nawet, gdy nie popełnili jeszcze żadnego przestępstwa. Stosuje się tu ten sam argument, jaki wyrażają autorzy „Psychopatologii” w odniesieniu do zaburzeń zachowania u dzieci: „Na dłuższą metę intensywne interwencje, takie jak terapia wielosystemowa, mogą nie tylko poprawić życie dziecka, ale również ocalić życie innych, którzy w końcu mogliby się stać ofiarami dziecka z zaburzeniem zachowania” [Martin E. P. Seligman, Elaine F. Walker, David...
Hits: 9510
Utylitarysta musi być konsekwentny. Do rozważenia jednej z konsekwencji utylitaryzmu zainspirował mnie niniejszy fragment powieści Brühl J. I. Kraszewskiego: „– Nam przy królewiczu potrzeba człowieka, który by całkiem był naszym, nam służył, od nas zawisł. Fryderyk jest gnuśny, jemu usłać miękkie łoże, urządzić mu jego uciechy ulubione, dać mu operę, polowanie i obrazy. Któż wie – westchnął – może coś więcej jeszcze… Przybyły brew namarszczył. – Smutna to rzecz – przerwał – gdy w wielkiej sprawie do małych i wstrętnych środków uciekać...
Hits: 12156
Adolf Hitler z dziećmi
Chciałbym tu skomentować krótko dwa fragmenty tekstu Breivika, sprawcy ostatniej masakry w Oslo. „Nie przepraszaj, nie tłumacz się ani nie miej wyrzutów sumienia, bo działasz w samoobronie. (...) W naszych operacjach zginą niewinni ludzie, po prostu dlatego, że znajdują się w niewłaściwym miejscu i niewłaściwym czasie. Oswój się z tą ideą. Potrzeby wielu zawsze przeważą nad potrzebami nielicznych”. „Gdy już zdecydujesz się uderzyć, lepiej zabić zbyt wielu niż niewystarczającą liczbę, albo ryzykujesz zredukowanie pożądanego ideologicznego efektu uderzenia”. Myślenie proceduralnie jest...
Hits: 5793

Posted by on in Etyka ogólna

Postawa aprioryczna to połączenie apodyktyczności sądu z niewrażliwością na ewentualne falsyfikacje. Zanim przejdziemy na teren etyki, wskażmy przypadek wzorcowy. Jak wiadomo, standardy postawy apriorycznej wyznaczył w psychologii Zygmunt Freud. Oto mały przykład takiego sposobu myślenia. Jedna z tez Freuda głosiła, że treści marzeń sennych są podporządkowane spełnieniu ukrytych pragnień. W wypadku jednej z pacjentek rozważał on, czy x jest jej ukrytym pragnieniem. Opowiedziała mu ona wówczas, że jej ostatni sen kończył się sceną, w której nie dochodzi do x. Łatwo zrobić z tej falsyfikacji falsyfikację pozorną: można by np. nawiązać do jakiegoś uprzedniego elementu y snu i powiedzieć: no tak, w snach spełniają się nasze pragnienia, zawsze poza wypadkami, gdy występuje w nich element y. Ale Freud poradził sobie bardziej pryncypialnie. Stwierdził, że teza jak najbardziej pozostaje w mocy, a sen pacjentki tylko to potwierdza, bowiem większym pragnieniem pacjentki niż chcenie x było to, aby sfalsyfikować rzeczoną tezę Freuda. Pacjentka więc w sposób perfidny, choć nieświadomy, usiłowała poprzez swój sen sfalsyfikować tezę Freuda, tym samym właśnie ją potwierdzając1.

 
Hits: 8676
alt
Czy rozkaz zabicia Osamy bin Ladena, odpowiadającego za zamachy terrorystyczne, w których dziesięć lat temu zginęło tysiące niewinnych ludzi, był moralnie usprawiedliwiony? Czyż nie należało go pochwycić, uwięzić i zaprowadzić przed sąd czy jakiś trybunał zajmujący się takimi zbrodniami? Wreszcie, czyż nie każdy posiada prawo do sprawiedliwego procesu sądowego? Pytania te stawiano wielokrotnie od trzeciego maja tego roku.   Wydaje się być prawdą etyczną, że (Z) nad zabójstwo zawsze należy przedkładać sprawiedliwy legalny wyrok, wydany przez posiadający określone kompetencje i...
Hits: 3765

Posted by on in Inne

Stronniczość i krótkowzrocznośćIstotą myślenia etycznego jest możliwość wyobraźni nie skażonej stronniczością. Z tym zgadzają się wszyscy: utylitaryści, kantyści, a nawet levinasowcy. Nie potrzebuję więc rozwijać czy uzasadniać tej tezy. Podam natomiast pewne przykłady stronniczości jako specyficznego fenomenu bezmyślności.

Hits: 4761