Issue 2/2011
Contents
Articles
Najbardziej rozwinięte współczesne religie wzywają swoich wyznawców do posłuszeństwa wobec zasad moralnych, które same formułują. Jedną z takich religii jest chrześcijaństwo. Autor krytykuje moralne stanowisko, jakie Kościół katolicki zajmuje wobec antykoncepcji. Wskazuje również, że powodem braku tolerancji wobec niewierzących oraz przedstawicieli innych wyznań jest zbyt duża pewność, jaką w ramach poszczególnych religii przypisuje się głoszonym tam przekonaniom moralnym.
Autor: Michael Dummett Sir Michael Anthony Eardley Dummett FBA D.Litt (born 1925) is a British philosopher. He is Wykeham Professor of Logic Emeritus at the University of Oxford. He has both written on the history of analytic philosophy, most notably as an interpreter of Frege, and has made original contributions to the subject, particularly in the areas of philosophy of mathematics, philosophy of logic, philosophy of language and metaphysics. He is especially well known for his work on truth and meaning and their implications for the debates between realism and anti-realism, a term he helped popularize.
Derek Parfit omawia dwa zagadnienia. Pierwsze związane jest z jednostkową tożsamością i dotyczy koniecznych warunków naszego zaistnienia. Gdyby rodzice Kanta poczęli dziecko dwa tygodnie później niż poczęli Kanta, to czy dzieckiem tym byłby Kant? Drugie zagadnienie jest natury etycznej. Czy nieistniejącym ludziom przysługuje moralna wartość? Jeśli tak to jaka? Czy posiadamy w stosunku do nich jakieś zobowiązania moralne? Czy możemy sensownie twierdzić, że nieistnienie jest dla kogoś lepsze niż istnienie?
Autor: Derek Parfit Derek Parfit jest brytyjskim filozofem zajmującym się głównie problemem tożsamości osobowej, racjonalnością i etyką (te trzy tematy są w pracach Parfita ściśle powiązane ze sobą). Jego najbardziej znaną książką jest wydana w 1984 roku Reasons and Persons. Pracuje jako wykładowca (Senior Research Fellow) na All Souls College w Oksfordzie oraz profesor wizytujący filozofii na Uniwersytecie Nowojorskim, Harvardzkim, i Rutgers University.
W artykule Jeff McMahan analizuje najważniejsze argumenty Thomasa Hobbesa na rzecz przyjęcia tradycyjnej teorii wojny sprawiedliwej. Zawarte tam rozważania mają odpowiedzieć na pytanie, kiedy jest dopuszczalne moralnie zabicie niesłusznie lub słusznie walczących oraz cywili podczas działań wojennych. Kiedy i w jakich okolicznościach tracą oni swoje prawo do tego, by nie zostać zabici? Czy podczas wojny obowiązują prawa moralne? Artykuł w znacznej części jest polemiką z Sharon Lyod, która stara się obronić tradycyjną teorię wojny sprawiedliwej na gruncie teorii Hobbesa.
Autor: Jeff McMahan Education: M.A. Oxford; Ph.D. Cambridge. Speciality: Normative Ethics, Practical Ethics, Political Philosophy and Legal Theory.
Artykuł dotyczy szeroko pojętej etyki kata. Autor rozważa historyczne i kulturowe uwarunkowania związane z wykonywaniem zawodu kata z trzech punktów widzenia: etyki tortur (w ramach której analizowane jest stanowisko deontologiczne i utylitarystyczne), etyki egzekucji (na którą składa się moralny osąd osób wykonujących tę czynność) oraz etyki kata ( gdzie rozważa się sprawiedliwość oraz legalność wykonywanej kary). W swojej analizie autor odwołuje się do wielu faktów historycznych dotyczących okoliczności i sposobów wykonywania kary śmierci.
Autor: Roman Tokarczyk Prawnik i filozof, profesor zwyczajny Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, Wyższej Szkole Humanistycznej i Przyrodniczej w Sandomierzu, Wyższej Szkole Handlowej w Radomiu, Wyższej Szkole Zarządzania i Administracji w Zamościu.
Polemics
Tekst jest polemiką z głównymi tezami artykułu M. Rutkowskiego, Kryterium genetyczne w sporze o aborcję. Autor uważa, że nie sposób skutecznie krytykować argumentu genetycznego przeciwko aborcji w oparciu o twierdzenie, że nie jest możliwa moralnie neutralna definicja człowieczeństwa. Dowodzi również, że argument genetyczny można by obronić przed niektórymi zarzutami, gdyby rozpatrywać ludzkie zarodki nie z punktu widzenia tradycyjnej ontologii substancjalistycznej, lecz z punktu widzenia ontologii procesualistycznej.
Artykuł zawiera ponadto kilka zarzutów natury formalnej; między innymi, że w argumentacji przeciwko kryterium genetycznemu Rutkowski używa terminów emotywnych oraz, że nie jest do końca jasne, jak rozumie on identyczność zygoty i dorosłego człowieka. Pokazuje też, jak niebezpieczne może być twierdzenie o braku jednoznacznej definicji „ludzkiego materiału genetycznego”.
Autor: Tomasz Kąkol Styl: filozofia analityczna Podstawowe zainteresowania filozoficzne: ontologia, zastosowania logiki w filozofii, filozofia umysłu, bioetyka. Co do etyki zabijania (the ethics of killing) zwolennik etyki umiarkowanie antropocentrycznej (uwzględnia się interesy zwierząt i roślin); przeciwko aborcji z wyjątkiem sytuacji, gdy zagrożone jest życie matki i płodu łącznie (tj. gdy jest zależność drugiego życia od pierwszego); dopuszcza karę śmierci (ale nie w przypadku osób uwikłanych w aborcję, z wyjątkiem sytuacji typu: pobicie [z zamiarem zabicia płodu] matki oczekującej dziecka, skutkiem czego poroniła; względnie późna aborcja ze szczególnym okrucieństwem - karę by ponosił wykonawca). Uwaga: czasem zmienia poglądy. Poza tym spokojny obywatel :)
Tekst zawiera odpowiedź na zarzuty sformułowane w artykule T. Kąkola, Kilka uwag w sprawie kryterium genetycznego w sporze o (nie tylko) aborcję. Autor dowodzi, że przedstawiona przez niego krytyka argumentu genetycznego przeciwko aborcji nie opiera się na twierdzeniu, że nie jest możliwa neutralna definicja człowieczeństwa, lecz na założeniu zgodnie z którym tego typu definicja nie może stanowić przesłanki argumentu prowadzącego do wniosku, że dokonywanie aborcji jest moralnie złe. Pokazuje również, że nie można obronić argumentu genetycznego odwołując się do ontologii procesualistycznej.
Artykuł zawiera ponadto odpowiedzi na zarzuty natury formalnej dotyczące braku należytej konsekwencji w rozumowaniu, niejednoznaczności używanych twierdzeń, czy niewłaściwego ich uzasadnienia.
Autor: Mirosław Rutkowski Profesor Uniwersytetu Szczecińskiego, kierownik Zakładu Etyki Instytutu Filozofii US. Specjalizuje się w metaetyce oraz etyce praktycznej.
Reviews
P. Singer, The Life You Can Save: Acting Now to end world poverty , New York, Random House 2009, s. 206.
Autor: Krzysztof Saja Adiunkt w Zakładzie etyki Instytutu Filozofii Uniwersytetu Szczecińskiego. Autor książki "Język etyki a utylitaryzm. Filozofia Moralna R.M.Hare'a"
Conferences and Lectures