Issue 1/2011

Contents

Czasopismo Naukowe Etyka Praktyczna

Articles


Abstrakt:

W tym artykule Derek Parfit, jeden z wybitniejszych współczesnych filozofów anglosaskich, stara się odpowiedzieć na pytanie, czy dopuszczalne jest istnienie zbyt wielu ludzi oraz tym samym odpowiedzieć na pytanie, ilu ludzi powinno istnieć. W typowej dla siebie manierze filozoficznej Parfit stara się przeanalizować potoczne intuicje i poddać je w wielu przypadkach druzgocącej krytyce. Która sytuacja z utylitarystycznego punktu widzenia wydaje się lepsza? Świat, w którym żyje ogromna ilość ludzi, w sytuacji, w której ich życie jest ledwo warte przeżycia, czy świat, w którym żyją tylko nieliczni, ale na bardzo wysokim poziomie? A może najbardziej rozsądną propozycją wydaje się wypośrodkowanie tych dwóch skrajnych stanowisk? Szczegółowa analiza tych przypadków oraz odpowiedzi na te pytania mogą się wydać zaskakujące.

Derek Parfit

Autor: Derek Parfit Derek Parfit jest brytyjskim filozofem zajmującym się głównie problemem tożsamości osobowej, racjonalnością i etyką (te trzy tematy są w pracach Parfita ściśle powiązane ze sobą). Jego najbardziej znaną książką jest wydana w 1984 roku Reasons and Persons. Pracuje jako wykładowca (Senior Research Fellow) na All Souls College w Oksfordzie oraz profesor wizytujący filozofii na Uniwersytecie Nowojorskim, Harvardzkim, i Rutgers University.


Abstrakt:

W niniejszym artykule utrzymuję, iż problemu aborcji nie można rozwiązać poprzez odwołanie się do faktów biologicznych dotyczących ludzkiego bytu prenatalnego bądź jego rozwoju.

Artykuł stanowi fragment książki Kiedy powstaje istota ludzka? Aborcja i doświadczenia na zarodkach, która ukaże się na początku 2013 roku nakładem krakowskiego wydawnictwa UNIVERSITAS.

Mirosław Rutkowski

Autor: Mirosław Rutkowski Profesor Uniwersytetu Szczecińskiego, kierownik Zakładu Etyki Instytutu Filozofii US. Specjalizuje się w metaetyce oraz etyce praktycznej.


Abstrakt:

Artykuł ten dotyczy kwestii relacji między przemocą a aktami obywatelskiego nieposłuszeństwa. Jego celem jest odpowiedzieć na pytanie czy wszelkie bardziej skrajne formy protestu winny być aktów obywatelskiego nieposłuszeństwa wykluczone jako wyraz przemocy, czy też mogłyby być usprawiedliwione pewne formy przymusu. Poszukując odpowiedzi na to pytanie analizuję kolejno trzy argumenty za wykluczeniem przemocy z aktów obywatelskiego nieposłuszeństwa: argument odwołujący się do koncepcji satyagrahy i ahinsy, argument z umowy społecznej, oraz argument odwołujący się do rozumienia obywatelskiego nieposłuszeństwa jako apel społeczny stanowiący element sprawiedliwego dialogu. Następnie dokonuję rozróżnienia pomiędzy przemocą a przymusem. Trzy wymienione powyżej argumenty pozwalają na wykluczenie przemocy z aktów obywatelskiego nieposłuszeństwa jednak nie wynika z nich, że żadna forma przymusu nie może być moralnie dopuszczalna w ramach tego rodzaju nieposłuszeństwa. Konkluzja artykułu jest następująca: pewne formy przymusu, przy spełnieniu pewnych warunków mogą okazać się koniecznym i usprawiedliwionym elementem obywatelskiego nieposłuszeństwa.

Artur Szutta

Autor: Artur Szutta - adiunkt w Zakładzie Etyki i Filozofii Społecznej Uniwersytetu Gdańskiego. Zajmuje się głównie problematyką obywatelstwa, wielokulturowości, refleksyjnej równowagi, personalizmu, liberalizmu i wolności. Ostatnio wydał książkę pt. "Obywatelskie nieposłuszeństwo. Próba określenia pojęcia", Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2011. Obecnie pracuje nad monografią poświęconą problematyce wielokulturowej wspólnoty politycznej.


Abstrakt:

Artykuł dowodzi, że nawet jeśli zaakceptuje się główne tezy etyczne, które prowadzą welfarystycznie myślących wegetarian, takich jak P.Singer, do negatywnej oceny spożywania mięsa, nie powinno się promować wegetarianizmu. Artykuł jest więc reductio ad absurdum założeń, takich jak odrzucenie szowinizmu gatunkowego czy przykładanie dużej wagi do minimalizacji cierpień zwierząt, które podziela duża część obrońców zwierząt wyrosłych z tradycji welfaryzmu i utylitaryzmu. Kolejnym celem artykułu jest wykazanie, iż istnieją poważne różnice moralne w spożywaniu mięsa różnych gatunków zwierząt oraz że pośrednie formy wegetarianizmu, takie np. ichtiwegetarianizm, są moralnie gorsze niż normalna dieta mięsna.

Krzysztof Saja

Autor: Krzysztof Saja Adiunkt w Zakładzie etyki Instytutu Filozofii Uniwersytetu Szczecińskiego. Autor książki "Język etyki a utylitaryzm. Filozofia Moralna R.M.Hare'a"


Abstrakt:

W tekście pokażę, jakie znaczenie dla kwestii moralnej zasadności legalizacji eutanazji w formie biernej lub czynnej mają dwie zasady: Zasada Podwójnego Skutku i Zasada Moralnej Symetrii. Uzasadnię następujące tezy. Pierwsza zasada jest nadużywana i nie dostarcza racji dla istotnego moralnie rozróżnienia między eutanazją czynną a bierną. Druga zasada jest wiarygodna i dostarcza racji przeciw istotnemu moralnie rozróżnianiu obu form eutanazji. Zatem moralna akceptowalność eutanazji nie jest zależna od samego rozróżnienia na eutanazję czynną lub bierną. Mimo to, nawet jeśli w pewnych wypadkach można dopuścić moralnie dokonanie eutanazji, istnieją co najmniej trzy poważne racje, aby nie dopuścić do jej legalizacji. Nie rozstrzygam, czy są to racje decydujące w sporze o legalizację eutanazji. Ważne jest dla mnie zwrócenie uwagi na samą możliwość moralnej rozbieżności między moralnym usprawiedliwieniem niektórych wypadków eutanazji a moralnym uzasadnieniem prawa zakazującego eutanazji w ogóle.

Wacław Janikowski

Autor: Wacław Janikowski Dr Wacław Janikowski. Etyk, metaetyk. Adiunkt w Zakładzie Etyki Instytutu Filozofii Uniwersytetu Szczecińskiego. Zainteresowania naukowe: etyka, metaetyka, filozofia języka (znaczenie i odniesienie, empiryzm a transcendentalizm), filozofia umysłu i neuronauka (świadomość, reprezentowanie, przekonania i chcenia, procesy decyzyjne, wola), psychologia moralności, psychologia osobowości, psychologia ewolucyjna, filozofia psychologii. W filozofii naturalista metodologiczny. W etyce obiektywny utylitarysta czynów i subiektywny umiarkowany utylitarysta zasad. Zwolennik kulturowego pluralizmu utylitaryzmów zasad. Autor książki „Naturalizm etyczny we współczesnej filozofii analitycznej”, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2008 [http://semper.istore.pl/pl,product,380863,naturalizm,etyczny.html]. Przygotowuje pracę monograficzną dotyczącą kompatybilistycznych ujęć wolnej woli i odpowiedzialności moralnej. E-mail:

Polemics


Abstrakt:

Krótka dyskusja z artykułem Krzysztofa Saji pt. Minimalizacja cierpienia zwierząt a wegetarianizm ma za zadanie przede wszystkim wykazać główne problemy wypływające z końcowych konkluzji sformułowanych przez Saję. Na początek proponuję analizę relacji miedzy welfaryzmem w etyce a kategorią życia moralnie dobrego. W następnej kolejności przechodzę do argumentu z braku kryterium dla stanów bycia szczęśliwym oraz odczuwania cierpienia. Twierdzi się, że dobre i złe samopoczucie, czy szczęście i cierpienie, są pewnego rodzaju stanami mentalnymi determinowanymi rozmaitymi czynnikami, włączając subiektywny osąd tego, jak czujemy się w danej sytuacji. W związku z tym, nie jest możliwe zdecydowanie jakie życie generalnie jest dobre i szczęśliwe, a jakie nie. W rezultacie wegetarianin nie jest wcale zainteresowany minimalizacją cierpienia zwierząt, a to stoi w opozycji do głównej tezy stawianej przez Saję. Postawa wegetariańska polega na powstrzymywaniu się od zadawania w ogóle jakiegokolwiek cierpienia zwierzętom oraz pozbawiania ich życia.

Adriana Schetz

Autor: Adriana Schetz Adiunkt w Zakładzie Ontologii i Filozofii Analitycznej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Szczecińskiego. Zajmuje się filozofią analityczną i kognitywistyką. Główne zainteresowania obejmują: filozofię umysłu i filozofię psychologii.


Abstrakt:

Artykuł stanowi odpowiedź na zarzuty przedstawione m.in. przez A.Schetz w artykule „Dlaczego wegetarianin nie jest zainteresowany minimalizacją cierpienia zwierząt” przeciwko argumentacji sformułowanej w tekście K.Saji „Minimalizacja cierpienia zwierząt a wegetarianizm”. Autor podejmuje kwestie agregacjonizmu w teoriach utylitarystycznych i idei sumowania cierpień, problemu słabości neutralnego utylitaryzmu objawiającej się w nierozpoznaniu niesymetryczności cierpienia i przyjemności, omawia różne sposoby rozumienia kategorii interesu, różnice w konsekwencjach między zabijaniem ludzi i zwierząt oraz porusza problem statusu moralnego różnych gatunków zwierząt.

Krzysztof Saja

Autor: Krzysztof Saja Adiunkt w Zakładzie etyki Instytutu Filozofii Uniwersytetu Szczecińskiego. Autor książki "Język etyki a utylitaryzm. Filozofia Moralna R.M.Hare'a"

Conferences and Lectures

Brak nadchodzących wydarzeń